SOBECE Nedir?

İnsanın yaşamı boyunca kendisinden memnun ve çevresiyle uyumlu bir birlikteliği olmasını sağlayan en belirleyici faktörlerden biri sahip olduğu sosyal becerilerdir. Çocukluk, ergenlik ve yetişkinlik dönemine özgü sahip olunması gereken bazı sosyal becerilerin zamanında edinilememesi okul, iş, yakın ilişkiler ve sosyal yaşamda sıkıntılara yol açmakta, yaşam doyumunu düşürmektedir.

Sosyal becerinin insan yaşamında bu kadar önemli olması ancak Türkiye’de çocuklar için yapılandırılmış bir sosyal beceri programının olmaması sebebiyle iki psikolog olarak, SOBECE (Sosyal Beceri Çocuk Eğitim Programı) adını verdiğimiz 7 modülden oluşan programı geliştirdik. Bu modüller:

• İlişki Başlatma ve Sürdürme Becerileri
• Atılganlık Becerileri
• Duygulara Yönelik Beceriler
• Saldırgan Davranışlar ve Dürtülerle Başa Çıkma Becerileri
• Sorun Çözme Becerileri
• Plan Yapma Becerileri
• Grupla Etkileşim ve Bir İş Yürütme Becerileri

Bu modüllerin içeriğinde 76 beceri alanı mevcuttur. Bu beceriler SOBECE’ye özel yüzlerce egzersiz, oyun, görsel-yazılı olay kartları ile çocukla çalışılır.  SOBECE çocuğun sosyal becerileri deneyimleyerek öğrenmesine fırsat veren eğlenceli, yaşantısal ve yapılandırılmış bir programdır. SOBECE kognitif davranış terapisi, psikodrama, sosyal öğrenme kuramı, rol canlandırma, akran destekli öğrenme yaklaşımları temel alınarak hazırlanmıştır.

Çocuğun sosyal becerileri genelleyebilmesini ve kalıcı hale getirebilmesini sağlayan seans sonrası verilen SOBECE Pratik adında çalışmaları geliştirilmiştir. Sobece programı çocuklara 3 şekilde uygulanabilir;

SOBECE Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeği bilimsel çalışmaları yapılmış, geçerlik ve güvenirliği olan Türkiye’de onlarca yüksek lisans, doktora tezinde ve araştırmada kullanılmış olan bir ölçektir. SOBECE’nin etkinliğiyle ilgili çocuklara uygulanan programların bilimsel çalışmaları yapılmış ve pek çok kongrede sunulmuştur.  Yaklaşık on yıllık bir uygulama geçmişi vardır.

SOBECE çalışması yıllardır ruh sağlığı uzmanı olan psikolog, psikolojik danışman ve psikiyatrlara ve eğitimcilere aktarılmaktadır. Böylece uzmanlar SOBECE programını kendi özel SOBECE kitlerine sahip olarak uygulayabilmektedir.

SOBECE Programı çerçevesinde yazılmış toplam 7 adet kitap vardır. Bunlar;

Çocuklar için Gerçek Yaşam Becerileri (Remzi kitabevi, 2017): Aileler, uzmanlar ve eğitimcilere yönelik

SOBECE uygulama kitapları 6 adet (SAY, 2019): Çocuklara yönelik, uygulamalı

1. İlişki Başlatma ve Sürdürme Becerileri
2. Atılganlık Becerileri
3. Duygulara Yönelik Beceriler
4. Saldırgan Davranışlar ve Dürtülerle Başa Çıkma Becerileri
5. Sorun Çözme ve Plan Yapma Becerileri
6. Grupla Etkileşim ve Bir İş Yürütme Becerileri

SOBECE ekibi yıllardır ailelere danışmanlık hizmeti vermekte, projelerde ve araştırmalarda yer almakta, çocuklara bireysel ve grup SOBECE uygulamaları yapmakta, alanda çalışan uzmanlarla çalışmalar yürütmekte ve süpervizyonlar vermektedir.

SOBECE’nin kendine özel bir online uygulama platformu vardır.  Programa özel geliştirilmiş görüntülü görüşme sistemi üzerinden uzmanlar kendilerine özel panel giriş kodlarıyla sisteme dahil olarak sosyal becerileri çocukla eğlenceli egzersizler, oyunlar ve görsel, yazılı kartlar aracılığıyla çalışabilirler. Çocuğun sosyal beceri değerlendirmesini otomatik sistem üzerinden yaparak grafik çıktılarını alabilirler. Analizleriyle birlikte danışanlarını takip edebilir, seanslarını planlayabilir ve raporlayabilirler.

SOBECE çalışması yapan çocukların; kendi duygularını ifade eden, haklarını saldırgan olmadan girişken şekilde koruyabilen, karşısındakini dinleyen, zor durumlarla başa çıkabilen, içinde bulunduğu ortama uyum sağlayan, çevresiyle ilişki içinde, atılgan, sorun çözebilen, özgüven sahibi bireyler olarak yetişmeleri programın bugüne kadar pek çok aile ve eğitimciden gelen geri bildirimlerle ulaştığı sonuçlardandır. Sosyal becerileri gelişmiş çocuklar, akademik olarak daha başarılı olur ve akranları, çevreleri tarafından kabul görürler.

SOBECE’nin amacı bugünün çocuklarının sosyal becerilerini geliştirerek, yarının kendinden memnun, çevresiyle yakın anlamlı ilişkiler kuran, iş hayatında başarılı, sorunlarla başa çıkabilen, yaşam doyumu yüksek yarının yetişkinlerini yetiştirmektir.

İlişki Başlatma ve Sürdürme Becerileri

Atılganlık Becerileri

1. Bir isteği ifade etme
2. Başkasının isteğini kabul/reddetme
3. Davet etme
4. Düşüncelerini ifade etme
5. Hayır diyebilme
6. İkna etme
7. Gerçeği söyleme
8. Hakkını koruma ve savunma

Duygulara Yönelik Beceriler

1. Duyguları tanıma
2. Kendi duygularını fark etme ve anlama
3. Diğerlerinin duygularını fark etme ve anlama
4. Duygularını ifade etme
5. Diğerlerinin duygularını anladığını gösterme ve bu duygulara uygun tepki verme.
6. Kendini ödüllendirme ve takdir etme
7. Empati

Saldırgan Davranışlar ve Dürtülerle Başa Çıkma Becerileri

1. Kızgınlığını kontrol etme
2. Kavgadan uzak durma
3. Saldırgan davranışlardan kendini koruma
4. Kendini durdurabilme
5. Kendini sakinleştirebilme
6. Alay edilme ile başa çıkma
7. Hatayı kabul etme
8. Uygun olmayan dokunma ile baş etme
9. Engellenmeye karşı tolerans geliştirme, isteklerini erteleyebilme

Sorun Çözme Becerileri

SOBECE Çözüm Kiti

• Sobece Çözüm kitini yaşadığın bir sorunda uygula.
• Okulda arkadaşlarınla/evde ailen ile yaşadığın bir sorunu SOBECE çözüm kitini kullanarak çöz.
• Ailece yaşadığınız bir anlaşmazlığı, aile toplantısı yapıp SOBECE çözüm kitini kullanarak çözün.

Plan Yapma Becerileri

1. Zaman yönetimi yapma
2. Yaptığı planları uygulama
3. Özgür zamanları değerlendirme
4. Organizasyon yapma
5. Bir günü ve haftayı planlama
6. Durumlar değiştiğinde yeni plan yapma
7. Zamanın farkında olma
8. Yapacağı bir işin ne kadar süreceğini öngörme

Grupla Etkileşim ve Bir İş Yürütme Becerileri

• Bir gruba katılma
• Bir grup oluşturma
• Oyuna katılma
• Grup içi kurallara uyma
• Verilen etkinliği tamamlama
• Sırasını bekleme
• Yardımlaşma
• Grupta iş bölümüne uyma

• Bir etkinliği başlatma
• Başkalarının fikirlerini anlamaya çalışma
• Kazanmaya ve kaybetmeye uygun tepkiler geliştirme
• Başkalarının haklarına saygılı olma
• Grupta reddedilmeye uygun tepkiler verme
• Kıskançlık duygusu ile baş edebilme
• Grup içi krizlerle başa çıkma
• Bilgi paylaşımında bulunma